دریچه آزادسازی هلیوم در ساعت مچی چیست؟
سوپاپ آزادسازی هلیوم، که به آن دریچه فرار هلیوم نیز گفته می‌شود، در ساعت‌های لوکس غواصی کاربرد دارد و به ساعت کمک می‌کند تا فشار تفاضلی زیر آب را تحمل کند. به‌طور خلاصه، زمانی که غواصان برای مدت‌های طولانی زیر آب می‌مانند یا در اعماق آن کاوش می‌کنند، کاهش فشار می‌تواند باعث ایجاد اختلاف در فشار داخلی و خارجی ساعت شود. این امر می‌تواند باعث تجمع گاز در داخل ساعت شود، که منجر به ایجاد مشکلات زیادی می‌شود و در نهایت ساعت را غیر‌قابل‌اعتماد می‌کند.
برای غلبه بر این مشکل، برندهای ساعت‌سازی لوکس راه‌حلی به نام «سوپاپ آزادسازی هلیوم» را در دهه 60 میلادی معرفی کردند. با قرار‌دادن یک دریچه خروج، احتمال هرگونه تجمع گاز درون ساعت کاهش پیدا می‌کند. این امر باعث می‌شود تا از آسیب‌رسیدن به ساعت جلوگیری شود. دریچه رهاسازی هلیوم ویژگی شگفت‌انگیزی در زمینه‌ی تحقیقات مربوط به ساعت‌شناسی محسوب می‌شود که مرزهای نوآوری را جابجا کرده است.
این مقاله به منشاء، تاریخچه و برخی از بهترین ساعت‌های غواصی مجهز به دریچه آزادسازی هلیوم که امروزه در بازار یافت می‌شوند، می‌پردازد.
دریچه آزادسازی هلیوم چیست؟
دریچه رهاسازی هلیوم که اولین بار در دهه‌ی ۶۰ میلادی به‌عنوان بخشی از ساعت‌های Submariner Sea-Dweller برند Rolex و Conquistador برند Doxa معرفی گردید، امروزه در بسیاری از ساعت‌های مربوط به برندهای مختلف ساعت یافت می‌شود. رولکس با همکاری یک ساعت ساز فرانسوی به نام Comex اولین بار در سال 1967 ساعت Sea-dweller را معرفی کرد. غواصانی که زمان زیادی را در زیر آب می گذرانند تا میزان زیادی به تجهیزات زمان‌سنجی خود متکی هستند. با این حال، در عمق دریا، شرایط به گونه‌ای است که گازهای هلیوم و هیدروژن متراکم هستند و این موضوع، به نوبه‌ی خود بر عملکرد ساعت تأثیر می‌گذارد.
به‌عنوان مثال، مولکول‌های گاز هلیومِ کوچک‌تر از آب می‌توانند به‌راحتی وارد ساعت شود. هم‌چنین باید در نظر گرفت که فشار داخلی و خارجی ساعت نیز یکسان نیست. این فرآیند رفع فشار در زیر آب، به‌راحتی می‌تواند گاز هلیوم را درون اجزای ساعت به دام بیاندازد. چنین امری در نهایت باعث شکسته‌شدن یا خرابی قطعات می‌شود.
ساعت‌سازان عموماً فشار زیر آب و اثر فشارزدایی بر اجزای ساعت را در نظر نمی‌گیرند. طراحان ساعت معمولاً آن‌ها را برای مقاومت در برابر فشار خارجی جو تقویت می‌کنند. هم‌چنین از آنجایی که همه ساعت‌ها برای فعالیت‌های زیر آب مناسب نیستند، این جزء مشترکی از همه ساعت‌ها نیست.
شاید از خود بپرسید که دریچه رهاسازی در زیر آب چگونه کار می‌کند؟ سوپاپ آزاد‌کننده‌ی هلیوم یک شیر یک طرفه با فنر است. هنگامی که اختلاف قابل‌توجهی در فشار داخلی و خارجی ایجاد می‌شود، شیر مسیری را برای فرار گاز به سمت بیرون باز می‌کند. البته باید در نظر داشت که ویژگی دریچه آزادسازی گاز، مختص ساعت‌های غواصی با بیش از 1000 فوت مقاومت و دارای گواهی ISO 6425 است.
آیا غواصان واقعاً به چنین ویژگی نیاز پیدا می‌کنند؟
در واقع هیچ پاسخ مستقیمی برای این سوال وجود ندارد. پس بیایید آن را بر اساس نیازهای شخصی غواصان، تجزیه و تحلیل کنیم. به‌عنوان مثال، اگر شما یک غواص حرفه‌ای نیستید، ممکن است به این ویژگی اضافی نیاز نداشته باشید. از سوی دیگر، اگر یک غواص حرفه‌ای هستید که بخش زیادی از وقتتان را صرف کاوش زیر آب می‌کنید، چنین قابلیتی می‌تواند بسیار مفید واقع شود.
این مسئله به این خاطر است که دریچه رهاسازی هلیوم فقط در طول فرآیند رفع فشار استفاده می‌شود. برای رسیدن به این مرحله، فرد باید مدت زمان طولانی را در زیر آب و در اعماقی که معمولاً توسط غواصان تفریحی کاوش نمی‌شود، سپری کرده باشد. اینجاست که ساعت، با فشارِ هلیوم زیر آب مواجه می‌شود و وارد آن می‌گردد.
به بیان ساده، اگر حس می‌کنید قرار نیست مرتباً از ساعت خود در چنین اعماقی استفاده کنید، واقعاً نیازی به دریچه آزادسازی هلیوم ندارید. این امر می‌تواند هزینه‌های شما در خرید ساعت غواصی مناسبتان را کاهش دهد. از سوی دیگر، اگر شما یک غواص حرفه‌ای هستید، به احتمال بسیار زیاد به این ویژگی نیاز پیدا خواهید کرد. این مسئله عمدتاً به این دلیل که چنین ساعت‌هایی ارزان‌قیمت نیستند. با داشتن ساعتی مجهز به دریچه‌ی رهاسازی گاز، از طول عمر، دقت و عملکرد ساعت خود می‌توانید اطمینان حاصل کنید.
بهترین ساعت‌های مجهز به دریچه آزادسازی هلیوم
در حال حاضر، بسیاری از برندها ساعت‌های غواصی خاص خودشان را به‌همراه دریچه آزادسازی هلیوم تولید و عرضه می‌کنند. ما نیز قصد داریم به سه تا از برترین ساعت‌های ساخته‌شده در این زمینه بپردازیم، که استاندارد طراحی ساعت‌های این‌چنینی را تعیین می‌کنند.
رولکس
نمی‌شود در چنین مقاله‌ای، از پیشگامان استفاده از فناوری دریچه رهاسازی هلیوم یاد نکرد. Rolex Sea-Dweller امروزه یکی از محبوب‌ترین ساعت‌های بازار به‌شمار می‌رود. اغلب از اولین ساعت رولکسی که به دریچه‌ی آزادسازی هلیوم مجهز بود، با نام Rolex Comex یاد می‌شود، که تا به امروز مورد توجه کلکسیونرهای ساعت قرار داشته است. در سال 2017، رولکس سالگرد ۵۰ سالگی معرفی ساعت Sea-Dweller را جشن گرفت.
این ساعت برخلاف مدل قبلی خود، که قاب 40 میلی‌متری داشت، میزبان یک قاب 43 میلی‌متری است. Sea-Dweller Deepsea تا عمق ۳٫۹ کیلومتری زیر آب مقاوم است. این موضوع در نوع خود یک شگفتی حقیقی برای دنیای ساعت‌سازی محسوب می‌شود. علاوه بر مدل یادشده، یک نسخه‌ی دیگر نیز از این ساعت وجود دارد که تا 1٫2 کیلومتر زیر آب مقاوم است. ساعت Sea-Dweller که در چهار مدل مختلف عرضه شده و در آن از علامت تجاری Oystersteel برند رولکس استفاده می‌شود، بهترین تجربه غواصی را برایتان به ارمغان خواهد آورد. Sea-Dweller سرآمد طراحی‌های بی‌نظیر رولکس است و در صدر فهرست بهترین ساعت‌های غواصی قرار می‌گیرد.
امگا
Omega و Rolex از دیرباز برای دستیابی به شگفتی‌های بی‌سابقه فناوری در صنعت ساعت‌سازی با یکدیگر رقابت می‌کنند. هر یک از این دو برند مرزهای جدیدی را پیش می‌برد و نقاط عطف تازه‌ای را در دنیای ساعت تعیین می‌کند. Omega نیز مانند Rolex Sea-Dweller مجموعه‌ای مشابه به نام Seamaster Planet Ocean را معرفی کرده است.
Omega Plant Ocean تا عمق ۶۰۰ متری در برابر آب مقاوم است و به‌نوعی میراث، ماندگاری و روحیه‌ی این برند را به رخ می‌کشد. این مجموعه در سه اندازه‌ی 39.5، 43.5 و 45.5 میلی‌متری موجود است که همگی با فلز اختصاصی و 18 عیار Sedna Gold ساخته شده‌اند. تمامی ساعت‌های این مجموعه آزمایش‌های دقیقی را پشت سر می‌گذارند و سپس گواهی Master Chronometer را دریافت می‌کنند. مدل Planet Ocean که در انواع و اقسام بندها و فلزات مختلف موجود است، رقیبی واقعی برای ساعت‌های غواصی رولکس به‌شمار می‌رود.
Doxa
Doxa به‌لطف مدل Conquistador خود که با Rolex Sea-Dweller در یک دهه‌ی مشترک عرضه گردید، جایگاه خود را از این لحاظ در تاریخ دنیای ساعت‌ها ثبت کرده است. حال، پنجاه سال بعد و در سال 2017، این برند SUB 300T Searambler را معرفی و روانه‌ی بازار کرد. درست همانند Sea-Dweller، مدل Sub 300T با قطر بدنه‌ی 42.4 میلی‌متری، تا ۱٫2 کیلومتر در برابر آب مقاوم است.
این ساعت در شش رنگ مختلف عرضه می‌شود و مجهز به موتوری اتوماتیک است. با این حال، برخلاف Rolex و Omega، برند Doxa ساعت غواصی و لوکس خود را با قیمتی نسبتاً مقرون‌به‌صرفه‌تر و با همان ویژگی‌های نویدبخش ارائه می‌دهد. Doxa که با سبکی باشکوه و فناوری پیشگامانه طراحی شده است، ساعت‌های باکیفیتی را برای نسل‌های مختلف تضمین می‌کند. ساعت Sub 300T در واقع مدل جدید و بهبودیافته‌ی Conquistador است؛ اما با زیبایی‌شناسی و فناوری پیشرفته‌تر.