تا حالا شده به اسم ساعت رولکس GMT-Master نگاه کنید و از خودتون بپرسید این سه حرف “GMT” واقعاً مخفف چیه؟ یا حتی به این فکر کردید که این ویژگی چه تأثیری روی کارکرد و ظاهر یه ساعت مچی داره؟ خب، دیگه لازم نیست ذهنتون رو درگیر کنید! توی این راهنما، قراره نه‌تنها بهتون بگیم که این سه حرف مخفف چی هستن، بلکه دقیقاً توضیح بدیم که قابلیت «ساعت گرینویچ» (Greenwich Mean Time) چه معنایی برای انتخاب ساعت مچی شما داره.

GMT یعنی چی؟

بله درسته! GMT مخفف عبارت Greenwich Mean Time یا «ساعت به وقت گرینویچ» هست. گرینویچ منطقه‌ای در انگلستانه. این منطقه که در جنوب شرقی لندن قرار گرفته، تاریخچه‌ای غنی و پرافتخار در دریانوردی داره. به همین خاطر، در «کنفرانس بین‌المللی نصف‌النهار» که سال ۱۸۸۴ در واشنگتن دی.سی. برگزار شد، به عنوان «نصف‌النهار مبدأ» انتخاب شد؛ یعنی ۳۳ سال بعد از اینکه سِر جورج ایری این نصف‌النهار رو در سال ۱۸۵۱ تعیین کرده بود.

در اون کنفرانس، چهل و یک نماینده از ۲۵ کشور دور هم جمع شدن تا روی یک نصف‌النهار رسمی توافق کنن که بتونه سیستم‌های ناوبری جهانی رو ساده‌تر کنه. از اونجایی که گرینویچ از قبل هم خیلی محبوب بود (حدود دو سوم کل کشتی‌ها، گرینویچ رو به عنوان طول جغرافیایی ۰ درجه در نظر می‌گرفتن)، انتخابش کاملاً منطقی و بدیهی بود. با این حال، هیئت فرانسوی از رأی دادن خودداری کرد و تا چندین دهه بعد، ترجیح داد از نصف‌النهار پاریس استفاده کنه. البته نصف‌النهار پاریس بالاخره در سال ۱۹۱۴ از دور خارج شد و امروزه موقعیتش نسبت به گرینویچ، طول جغرافیایی ۲ درجه و ۲۰ دقیقه و ۱۴.۰۳ ثانیه شرقی در نظر گرفته می‌شه.

نصف‌النهار گرینویچ یک معیار بسیار مهم هم در زمان‌سنجی و هم در ناوبریه. مناطق زمانی مختلف در سراسر جهان بر اساس اینکه چقدر از ساعت گرینویچ جلوتر یا عقب‌تر هستن تعریف می‌شن. مثلاً پاریس (معمولاً) یک ساعت از انگلستان جلوتره و برای همین بهش میگن GMT+1 (یا UTC+1 که مخفف Universal Time Coordinated یا ساعت هماهنگ جهانی هست و یک جایگزین دیپلماتیک‌تر برای GMT محسوب می‌شه). با اینکه این اصطلاحات خیلی رایج هستن و همه معنیشون رو می‌فهمن، اما کمتر کسی می‌دونه این حروف واقعاً مخفف چی هستن و چقدر اهمیت دارن.

این داستان چه ربطی به ساعت رولکس GMT-Master من داره؟

در دهه ۱۹۵۰ میلادی، سفرهای هوایی تجاری داشت به سرعت رشد می‌کرد. خلبان‌ها و خدمه پرواز روزبه‌روز بیشتر وقتشون رو در مناطق زمانی‌ای می‌گذروندن که با خونه‌شون فرق داشت. برای همین، نیاز به پیگیری یک منطقه زمانی دوم (و شاید حتی سوم) برای این پیشگامان هوانوردی خیلی مهم شد.

در سال ۱۹۵۵، رولکس با کمک و نظرات طراحی اعضای خدمه شرکت هواپیمایی معروف «پان ام» (Pan-Am)، اولین ساعت GMT خودش رو به بازار عرضه کرد. البته این ساعت درست بعد از مدل Glycine Airman معرفی شد که همین کارایی رو داشت ولی دو سال زودتر، یعنی در سال ۱۹۵۳، وارد بازار شده بود.

رولکس GMT-Master، درست مثل مدل Airman، از یک بزل ۲۴ ساعته (حلقه چرخان دور صفحه ساعت) برای پیگیری منطقه زمانی دوم استفاده می‌کرد. این کار با کمک یک عقربه بزرگ و نوک‌پیکانی انجام می‌شد که هر ۲۴ ساعت یک دور کامل روی صفحه می‌چرخید.

10402

ارسال فوری خرید حضوری

ساعت رولکس دیت جاست Rolex DateJust OW3

8,444,000ريال

10260

ارسال فوری خرید حضوری

ساعت رولکس صفحه سبز Rolex Sky Dweller SGr4

11,890,000ريال

10127

ارسال فوری خرید حضوری

ساعت رولکس دیتونا Rolex Daytona MDSG4

8,589,000ريال

9928

ساعت مردانه رولکس Rolex Sky Dweller SB3

20,250,000ريال

رفتن به صفحه محصول افزودن به سبد خرید

افزودن به سبد خرید

مشاهده سبد خرید

این عقربه که بهش «عقربه GMT» میگن، با نصف سرعت عقربه ساعت‌شمار معمولی حرکت می‌کرد که روی محور مرکزی و بالای اون نصب شده بود. حواستون باشه که ساعت‌های GMT رو با ساعت‌های «زمان دوگانه» (Dual Time) اشتباه نگیرید. ساعت‌های زمان دوگانه، زمان محلی رو روی صفحه اصلی و زمان دوم رو روی یک صفحه کوچیک فرعی (sub-register) یا با یک عقربه ۱۲ ساعته دوم نشون میدن. اما ساعت‌های GMT، دو (یا سه) منطقه زمانی رو فقط با یک صفحه، یک مجموعه عقربه معمولی (ساعت، دقیقه و ثانیه)، یک عقربه ۲۴ ساعته (GMT) و یک بزل چرخان نمایش میدن.

یک منطقه زمانی، دو تا، یا سه تا؟

قبل‌تر اشاره کردیم که با بعضی از موتورهای GMT میشه به طور همزمان سه منطقه زمانی رو هم نشون داد (هرچند خیلی مرسوم نیست). البته این قابلیت روی همه مدل‌ها وجود نداره و حتی روی مدل‌هایی که این امکان رو دارن، کار باهاش خیلی هم ساده نیست. کلید ماجرا اینه که بشه عقربه GMT/۲۴ ساعته رو مستقل از عقربه ساعت‌شمار معمولی تنظیم کرد. در اولین مدل‌های رولکس GMT-Master این امکان وجود نداشت. این قابلیت تازه با معرفی مدل‌های مشهور GMT-Master II در اوایل دهه ۸۰ میلادی فراهم شد.

بیایید با اصول اولیه شروع کنیم: یک ساعت معمولی، زمان رو در یک مکان نشون میده. شما یک صفحه ۱۲ ساعته دارید و حداقل یک عقربه دقیقه‌شمار و یک عقربه ساعت‌شمار که هر ۲۴ ساعت، دو دور کامل روی صفحه می‌چرخه. وقتی یک عقربه GMT/۲۴ ساعته و یک مقیاس ۲۴ ساعته چرخان (روی بزل) رو به این مجموعه اضافه می‌کنید، دو زمان نشون داده می‌شه. اگر این عقربه‌ها به هم متصل باشن (مثل مدل GMT-Master اولیه)، هر دو یک زمان رو نشون میدن، با این تفاوت که یکی از اون‌ها زمان رو در فرمت ۲۴ ساعته نمایش میده و به شما میگه که صبحه یا بعدازظهر (am/pm).

حالا با متحرک کردن مقیاس ۲۴ ساعته (یعنی چاپ یا حک کردنش روی یک بزل چرخان)، میشه زمانی که عقربه GMT نشون میده رو به جلو یا عقب برد. به این ترتیب، میشه دو زمان مختلف رو همزمان نمایش داد.

با اضافه شدن قابلیت تنظیم مستقل عقربه ساعت‌شمار، دو گزینه جدید پیش روی ما قرار می‌گیره. گزینه اول اینه که وقتی به یک منطقه زمانی جدید می‌رسید، عقربه ساعت‌شمار رو حرکت بدید، اما به عقربه GMT و بزل دست نزنید. به این ترتیب، عقربه GMT زمان مبدأ (خونه) شما رو نسبت به بزل ۲۴ ساعته که ثابت مونده نشون میده و عقربه ساعت‌شمار معمولی، زمان محلی رو روی صفحه اصلی نمایش میده. طبیعتاً در این حالت عقربه دقیقه‌شمار دست‌نخورده باقی می‌مونه.

گزینه دوم به شما اجازه میده که با حرکت دادن همزمان عقربه GMT/۲۴ ساعته و بعد تنظیم مجدد بزل، سه منطقه زمانی رو با هم داشته باشید. خوندن این حالت ممکنه کمی پیچیده باشه، مخصوصاً اگه روی خود صفحه ساعت یک مقیاس ۲۴ ساعته ثابت چاپ نشده باشه. وقتی شما بزل ۲۴ ساعته رو در ساعتی که مقیاس ثابت نداره می‌چرخونید، تنها نقطه مرجع شما برای عقربه ۲۴ ساعته هم تغییر می‌کنه، برای همین خوندن همزمان ۳ منطقه زمانی روی این ساعت‌ها به کمی تمرکز و محاسبه ذهنی نیاز داره.

این قابلیت روی رولکس GMT-Master چطور کار می‌کنه؟

در این سناریو، زمان محلی شما با عقربه ساعت‌شمار معمولی نمایش داده می‌شه. می‌تونید عقربه GMT و بزل رو نادیده بگیرید و زمان رو طوری بخونید که انگار اصلاً وجود ندارن.

منطقه زمانی دوم توسط عقربه GMT/۲۴ ساعته و موقعیت نسبی اون روی صفحه ۱۲ ساعته (یا روی بزل ۲۴ ساعته، اگه فقط دو زمان رو دنبال می‌کنید) مشخص می‌شه. بیایید یه مثال بزنیم: فرض کنید در منطقه زمانی محلی شما ساعت ۱ بعدازظهر (۱۳:۰۰) و در منطقه زمانی دومتون ساعت ۳ بعدازظهر (۱۵:۰۰) هست. عقربه‌ی ساعت‌شمار معمولی شما روی عدد ۱ قرار داره. در همین حال، عقربه‌ی دوم شما که زمان دوم رو نشون میده، بین نشانگرهای ساعت ۷ و ۸ قرار گرفته که نشون‌دهنده‌ی ساعت ۱۵:۰۰ هست (چون نشانگر ساعت ۷ روی صفحه ۱۲ ساعته معادل ساعت ۱۴ در مقیاس ۲۴ ساعته و نشانگر ساعت ۸ معادل ساعت ۱۶ هست؛ بنابراین ساعت ۱۵:۰۰ دقیقاً بین این دو قرار می‌گیره).

اگه صفحه ۱۲ ساعته شما دور لبه‌هاش یک مقیاس ۲۴ ساعته چاپ شده داشته باشه، فهمیدنش خیلی راحت‌تره، چون عقربه GMT مستقیماً به عدد مربوط به خودش اشاره می‌کنه. اما برای ساعت‌هایی مثل رولکس GMT-Master II که این مقیاس ثابت رو ندارن، کار با یه محاسبه سریع ذهنی کاملاً شدنیه.

قدم بعدی برای استاد شدن در روش سه منطقه‌زمانی، کمی پیچیده‌تره. شما باید بزل چرخان رو طوری تنظیم کنید که منطقه زمانی سوم رو نسبت به زمان دوم نشون بده (نه اولی؛ یادتون باشه که بزل ۲۴ ساعته فقط با عقربه ۲۴ ساعته کار می‌کنه). پس بیایید فرض کنیم که در منطقه زمانی سوم مورد نظر شما، ساعت نیمه‌شبه (۲۴:۰۰). در این حالت، شما بزل ۲۴ ساعته رو طوری می‌چرخونید که مثلث نشانگر ساعت ۲۴ روی بزل، دقیقاً با عقربه GMT (که در مثال ما روی ساعت ۱۵:۰۰ قرار داره) تراز بشه.

در نتیجه، عددی روی بزل که حالا در موقعیت ساعت ۱۲ سنتی قرار گرفته، ساعت ۹ صبح رو نشون میده. این یعنی بین منطقه زمانی دوم و سوم شما ۹ ساعت اختلاف وجود داره (که اگه ۹ رو به ۱۵ اضافه کنید و به ۲۴ برسید، می‌بینید که درسته).

رولکس GMT-Master و رولکس GMT-Master II

مدل‌های رولکس GMT-Master و GMT-Master II این روزها جزو پرطرفدارترین و خواستنی‌ترین ساعت‌های دنیا هستن. این ساعت‌ها در طول تاریخ روی مچ دست افراد سرشناس و نمادین زیادی دیده شدن و راه رو برای بی‌شمار ساعت GMT دیگه باز کردن تا اون‌ها هم بتونن در کانون توجه قرار بگیرن. با این وجود، هیچ مدل GMT دیگه‌ای نتونسته حتی به جایگاه ساعت GMT رولکس نزدیک بشه.

مشهورترین ترکیب رنگ بزل به «پپسی» (Pepsi) معروفه. این بزل به صورت افقی بین دو بخش قرمز و آبی تقسیم شده. بخش آبی ساعت‌های شب و بخش قرمز ساعت‌های روز رو نشون میده. این مدل بزل دورنگ در این سری خیلی رایجه و در رنگ‌های مختلفی عرضه می‌شه، اما معروف‌ترین‌ها در کاتالوگ رولکس عبارتند از:

• پپسی (Pepsi): مشکی و قرمز
• کوک (Coke): مشکی و قرمز
• روت بیر (Root Beer): مشکی و قهوه‌ای
• بتمن (Batman): مشکی و آبی

همه ساعت‌های GMT رولکس، فارغ از ترکیب رنگشون، یک زیبایی‌شناسی کلی مشابه دارن. اما تفاوت اصلی بین GMT-Master و GMT-Master II اینه که مدل اصلی GMT-Master می‌تونه در مجموع دو منطقه زمانی رو نشون بده، در حالی که در مدل GMT-Master II به لطف عقربه‌های ساعت‌شمار با قابلیت تنظیم مستقل، میشه منطقه زمانی سوم رو هم نمایش داد. علاوه بر این، ویژگی پرشی عقربه ۱۲ ساعته (jumping hour) باعث می‌شه تغییر منطقه زمانی در طول سفر فوق‌العاده راحت باشه، چون می‌تونید اون رو در بازه‌های یک ساعته به جلو یا عقب ببرید بدون اینکه دقت زمان‌سنجی ساعتتون به هم بخوره.

اینکه کدوم ساعت GMT رولکس برای شما مناسبه، تصمیمی هست که فقط خودتون می‌تونید بگیرید و تا حد زیادی به سبک زندگی و عادت‌های شما بستگی داره. با این حال، هر دو مدل، نمادهای بی‌چون‌وچرای دنیای ساعت هستن و کیفیت ساخت افسانه‌ای رولکس رو به ارث بردن و برای یک عمر ماندگاری طراحی شدن. برای مشاهده و بررسی این مدل‌های شگفت‌انگیز، می‌تونید به بخش ساعت‌های رولکس در فروشگاه اینترنتی اشرافی سر بزنید و از نزدیک با این شاهکارها آشنا بشید.