ساعت GMT چیست؟

شاید ما در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که یک ساعت بیشتر از اینکه یک وسیلۀ کاربردی باشد، یک ابزار مد و فشن است، اما به این معنی نیست که دیگر نیازی به یک ساعت GMT خوب نداریم. در واقع، می توان تا این حد پیش رفت که گفت ساعت GMT هنوز هم به جذابیت گذشته است. جای تعجب نیست؛ ساعت GMT علاوه بر اینکه روحیۀ کلاسیک یک ساعت را حفظ کرده، نقطۀ تجمعی است که در آن درخشندگی، سادگی، مد و کارآمدی در آن گرد هم آمده‌اند.

اما یک ساعت دقیقا GMT چیست؟ و حالا که در مورد آن صحبت می‌کنیم، GMT مخفف چیست؟ پاسخ‌ها به هم مرتبط هستند. به طور دقیق، GMT مخفف زمان میانگین گرینویچ (که بخشی از لندن است) می‌باشد، که در اصل مبدا زمان برای سایر منطقه های زمانی است. یا زمانی که سایر مناطق زمانی بر اساس آن بیشتر (+) یا کمتر (-) سنجیده میشوند. پس ساعت GMT چه ویژگی دارد؟ ساعت GMT ساعتی است که می تواند زمان دو (یا چند) منطقۀ زمانی را در آن واحد نشان دهد. بیاید به صورت دقیق تری آن را بررسی کنیم.

GMT به چه معناست؟

برای قرن‌ها چنان که جهان شناخته شدۀ بشری گسترش پیدا می‌کرد، دولت‌ها و دانشمندان درصدد  این بودند که مبنایی یکپارچه برای زمان در سراسر جهان به دست بیاورند. تا همین اواخر تاریخ بشری، مناطق زمانی در سراسر جهان متفاوت بودند، حتی در یک کشور، از یک شهر به شهر دیگر، نمیشد روی یک زمان مشخص حساب کرد.

با قرار گرفتن رصدخانه سلطنتی که از نظر علمی بسیار برجسته بود، در گرینویچ، که یک پارک در شهر لندنِ انگلستان است، استفاده از این محل به عنوان نصف النهار مبدا، برای سنجش زمان، مرسوم شد. در سال 1884، GMT به رسماَ عنوان استاندارد بین المللی زمان شناخته شد. در آن زمان، کنفرانس بین المللیِ نصف النهار 24 منطقۀ زمانی حول GMT تعیین کرده بود.

مانند بسیاری از ابزارهای علمی تاریخی، GMT غرب‌محور است، اما علی‌رغم این مسئله، GMT به صورت جهانی مورد قبول واقع شده است. در عصر پیشرفتۀ حاضر، با دقت بسیاری که ساعت‌های اتمی در اختیار ما قرار می‌دهند، GMT توسط زمان جهانی هماهنگ (UTC یا زمان اتمی) جایگزین شده است. با این حال، نصف النهار مبدا که به واسطۀ گرینویچ برای GMT تعیین شده بود، همچنان مبنای UTC است، پس GMT همچنان یک مقیاس زمانی قابل اعتماد است.

تاریخچۀ ساعت GMT

گرچه مفهوم روز 24 ساعتی به مصر باستان بازمی‌گردد و زمان میانگین گرینویچ نخستین باز در سال 1884 معرفی شد؛ ساعت گرینویچ برای اولین بار در عصر جت کار خود را آغاز کرد، یعنی همان زمانی که پروازهای مسافربری تجاری بر فراز اقیانوس‌ها راه اندازی شدند. همراه با فرصت‌های جدید که با سفرهای هوایی ایجاد می‌شد، اتفاق‌های غیرمنتظره‌ای هم رخ داد. پرواز زدگی، یا همان به هم ریختن ساعت بیولوژیک بدن که ناشی از پروازهای طولانی‌ست، یکی از این اتفاقات غیر منتظره بود. همچنین از دست دادن آهنگ گذر زمان توسط خلبان‌ها در منطقۀ زمانی خودشان نیز اتفاق غیرمنتظرۀ جدیدی بود.

گرچه مسافران هنوز هم در تلاش‌اند که راه‌حلی برای پرواز‌ زدگی پیدا کنند، رولکس درصدد یافتن راه‌حلی برای مشکل مناطق زمانی بود. و چه کسی بهتر از برندی که نامش مترادف کارآیی و  قابل اعتماد بودن، چه در ارتفاعات و چه زیر دریا است؟ رولکس وقت را تلف نکرد و ساعت GMT-Master را در سال 1954 روانۀ بازار کرد. GMT-Master که قابی با ترکیب رنگ پپسی داشت، دارای این توانایی منحصر به فرد بود، که می توانست زمان دو منطقۀ زمانی مختلف را در آن واحد اعلام کند. با گذر سال‌ها، ساعت‌های GMT زیادی پدیدار شدند، و علاوه بر خلبان‌ها، مسافران نیز از این ساعت‌ها استفاده می‌کردند.

ساعت GMT چیست و چطور کار می‌کند؟

در ساده‌ترین توضیح ممکن، یک ساعت GMT ساعتی است که به ویژگی ساعت جهانی یا GMT مجهز است. این ویژگی، شامل هر نوع عملی که فراتر از توان یک ساعت برای مشخص کردن زمان (در یک منقطۀ زمانی) باشد را، شامل می‌شود. از این رو، به یک ساعت معمولی که زمان 12 ساعتی را مشخص می‌کند، GMT-Master رولکس، یک قاب چرخان 24 ساعته و نیز یک عقربۀ ساعت شمار دیگر به شکل تیر، اضافه کرد. در داخل ساعت نیز، بخشی اضافه شد که به این عقربه اجازه می‌داد، به جای دو بار، یک بار در روز بچرخد.

در نتیجه، عقربۀ ساعت شمار اصلی، زمان محلی را بر اساس یک مقیاس 12 ساعته مشخص می‌کرد، در حالیکه عقربه ساعت شمار دوم زمان را روی قاب 24  ساعتۀ تعیین می‌کرد. از آنجا که قاب ساعت می‌چرخد، دارندۀ ساعت می‌تواند آن را بر اساس هر منطقۀ زمانی که می‌خواهد تنظیم کند. از آنجا که خلبان‌ها همیشه بر اساس زمان GMT کار می‌کردند، قاب ساعتشان همیشه بر روی زمان GMT تنظیم بود. درست مانند همۀ چیزهایی که محبوب می‌شوند، ساعت GMT هم به مرور زمان، دچار تکامل شد، یعنی دنیایی از امکانات بهبود یافته، پیشرفت‌ها، پیچیدگی‌ها و ویژگی‌های جدیدی پس از عرضۀ GMT مستر به وجود آمد. با این حال، خود این مدل GMT-Master پپسی نمونه‌ای اصلی از کارآمدی GMT و قطعه‌ای محبوب برای مجموعه داران است.

چطور از ساعت GMT استفاده کنیم؟

به یاد داشته باشید: زمان میانگین گرینویچ، مبدا صفر زمان برای سایر مناطق زمانی است. یعنی هرکسی می‌تواند زمان محلی که در آن قرار دارد را، با توجه به اختلاف ساعتی که از GMT دارد، محاسبه کند. برای مثال اگر شما در منطقۀ زمانی یک ساعت بیشتر  از GMT هستید، قاب ساعت را روی زمان GMT تنظیم می‌کنید، بعد آن را به اندازه یک ساعت بیشتر می‌چرخانید و هورا! عقربۀ ساعت شمار دوم حالا زمان منطقۀ زمانی دوم را بر اساس یک مقیاس 24  نشان می‌دهد. البته اگر زمان 24 ساعتی نظامی را بلدید، یکی دو قدم جلوتر هستید.

چه کسانی هنوز از ساعت GMT استفاده می‌کنند؟

در حال حاضر که تکنولوژی به سادگی در اختیار ما قرار دارد، ساعت‌های GMT دیگر مانند عصر جت چندان مورد ضرورت و کاربرد به نظر نمی‌آیند. با این حال، بهترین ساعت‌های GMT همچنان در بین مجموعه‌داران مورد پسند هستند. از این رو جای تعجبی نیست که هنوز هم برندهایی مانند رولکس، گاهی ساعت GMT مستر با قاب پپسی را دوباره زنده می‌کنند.

در این میان، اگر به تکنولوژی رو نیاوریم، هنوز هم ساعتی‌های GMT، پاسخ‌گوی یک نیاز هستند. در واقع، چه دائماَ سفرهای هوایی دارید؛ و چه تاجری هستید که کارتان وابسته به متغیرهایی (بازار بورس و…) در مناطق زمانی مختلف است؛ یا عزیزانی از اعضای خانواده‌تان در آن سوی دنیا زندگی می‌کنند می‌توانید قاب ساعتتان را به اندازۀ درست بچرخانید و زمان را در مناطق زمانی مختلف، در لحظه بدانید. یا می‌توانید آن را در گوگل جست و جو کنید. هرکدام که برایتان راحت تر است.

جمع بندی

ساعت‌های GMT همچنین می‌توانند ویژگی‌های دیگری هم داشته باشند. بریتلینگ ساعت کورنومات GMTرا ساخت که علاوه بر عقربۀ GMT عقربه‌ای دیگر به عنوان کورنومتر برای کارآمدی بیشتر، دارد. در حالیکه ساعت‌های GMT در اصل برای خلبان‌ها طراحی شده بودند، در حال حاضر توسط عدۀ زیادی از مردمی که می‌خواهند زمان در دو منطقۀ زمانی را دنبال کنند، استفاده می‌شوند. همچنین این ساعت ها ابزاری مناسب برای مسافرانی هستند که زمان محلی خودشان را فراموش می‌کنند.