چگونه از ساعت به‌‌عنوان قطب‌‌نما استفاده کنیم؟

ساعت‌‌های مچی ابزارک‌‌های خیلی خفنی هستند. مسلم است که ساعت‌‌ها زمان را نشان می‌‌دهند اما بعضی از آنها قابلیت پخش موسیقی و فیلم هم دارند یا می‌‌توانند ضربان قلب را اندازه بگیرند و الگوهای خواب را ثبت کنند. این امکانات در ساعت‌‌های هوشمند که  قرن‌‌ها به‌‌عنوان آخرین گام تحولی موجود در عرصه‌‌ی زمان‌‌شمارها مطرح بوده‌‌اند قابل‌‌مشاهده هستند.

پیشرفت ساعت‌‌های مچی ساده همچنان ادامه دارد. با این وجود به‌‌رغم تمام این پیشرفت‌‌ها شاید یکی از ناشناخته‌‌ترین اما مفیدترین امکانات  ساعت‌‌ها همان فناوری ابتدایی و سطح‌‌پایین آنها باشد. ساعت می‌‌تواند با فرض اینکه دقیق تنظیم شده و آنالوگ باشد به‌‌صورت یک قطب‌‌نمای فوق‌‌العاده دقیق عمل کند (با عذرخواهی از طرفداران ساعت‌‌های دیجیتالی). مطمئناً بعضی از ساعت‌‌ها قطب‌‌نما دارند اما درصورت آشنایی با یک تکنیک خاص دیگر نیازی نیست هزینه‌‌ی اضافی برای امکانات بیشتر بپردازید.

در ادامه‌‌ی مطلب به شما می‌‌گوییم که چگونه از یک ساعت آنالوگ یه‌‌عنوان قطب‌‌نما استفاده کنید.

ساعت آنالوگ چیست؟

تا اوایل دهه‌‌‌‌ی 70 میلادی تمام ساعت‌‌های مچی لزوماً آنالوگ بودند. به‌‌عبارت دیگر در تمام ساعت‌‌ها از ترکیب عقربه‌‌های ساعت‌‌شمار و دقیقه‌‌شمار برای نمایش زمان استفاده می‌‌شد. اولین ساعت یجیتالی در سال 1972 به ارزش هزاران دلار عرضه شد اما با گذشت یک دهه این ساعت‌‌ها هم خیلی همگانی شدند و هم قیمت‌‌شان به‌‌طور باورنکردنی افت کرد. این موضوع تاحدی ناشی از تحول کوارتز بود که موجب سقوط صنعت ساعت‌‌های موتور مکانیکی در سوئیس شد.

خیزش ساعت‌‌های کوارتز (باتری‌‌خور) و ساعت‌‌های دیجیتالی آنقدر همگام بود که اغلب مردم تصور می‌‌کردند تمام ساعت‌‌های کوارتز دیجیتالی هستند. هرچند در واقعیت بسیاری از ساعت‌‌های آنالوگ با باتری کار می‌‌کنند. در این قسمت می‌‌خوانید که چرا ساعت‌‌های کوارتز اغلب دقیق‌‌تر از ساعت‌‌های مکانیکی تصور می‌‌شوند. حالا که تفاوت این دو را فهمیدید به این موضوع می‌‌پردازیم که چگونه می‌‌توان تقریباً هر ساعت آنالوگی را به‌‌عنوان قطب‌‌نما استفاده کرد.

استفاده از ساعت به‌‌‌‌عنوان قطب‌‌نما (نیمکره‌‌ی شمالی)

بازهم یک تفاوت دیگر آشکار شد. بله، درست است که ترفند زیر فقط در نیمکره‌‌ی شمالی جواب می‌‌دهد اما نگران نباشید؛ با دست‌‌بردن در این ترفند می‌‌توان آن را در نیمکره‌‌ی جنوبی هم به‌‌کار برد که کمی بعد به آن خواهیم پرداخت.

با آنکه در یک قطب‌‌نمای کلاسیک سوزن تحت تاثیر میدان‌‌های مغناطیسی به‌‌سمت شمال قرار می‌‌گیرد اما استفاده از ساعت به‌‌عنوان قطب‌‌نما متکی بر یکی دیگر از نیروهای طبیعت است: خورشید.

اگر در موقعیتی قرا گرفتید که احساس کردید گم شده‌‌اید و هیچ قطب‌‌نمایی در دسترس‌‌تان نیست فقط به دو چیز نیاز دارید: ساعت آنالوگ‌‌تان که به آن اعتماد دارید و توانایی دیدن خورشید (سعی کنید به آن خیره نشوید).

حالا دقیقاً مرور می‌‌کنیم که گام‌‌به‌‌گام چه‌‌ کاری باید انجام بدهید.

• گام اول: ساعتتان را دربیاورید و به‌‌صورت افقی نگه‌‌دارید.
• گام دوم: عقربه‌‌ی ساعت‌‌شمار را به‌‌سمت خورشید قرار بدهید.
• گام سوم: نقطه‌‌ی میانی فاصله‌‌ی بین عقربه‌‌ی ساعت‌‌شمار و نشانگر ساعت 12 را دقیقاً پیدا کنید. این نقطه جنوب را نشان می‌‌دهد.

به همین راحتی با سه گام ساده می‌‌توانید جنوب را تعیین کنید. از آنجایی که می‌‌دانید شمال در سمت مخالف جنوب قرار دارد پس دیگر همه چیز ردیف است (اگر نتوانید در این حالت شرق و غرب را مشخص کنید شاید بهتر باشد همیشه داخل خانه بمانید و بیرون نروید!).

بدون شک این کار همان‌‌قدر که راحت به‌‌نظر می‌‌رسد چند ریزه‌‌کاری مهم هم دارد. اولاً در هوای ابری ممکن است پیداکردن خورشید سخت باشد. در این حالت کار چندانی از شما ساخته نیست اما اگر نورخورشید به‌‌اندازه‌‌ی سر سوزنی معلوم باشد سعی کنید سایه‌‌ی یک شی را جست‌‌وجو کنید. سایه در جهت مخالف خورشید تشکیل خواهد شد (با فرض اینکه هیچ منبع نور دیگری وجود نداشته باشد). این تکنیک شب‌‌ها هم کارساز نیست پس باید تا طلوع آفتاب منتظر بمانید.

توجه داشته باشید که تعیین نقطه‌‌ی دقیق میانی عقربه‌‌ی ساعت‌‌شمار و نشانگر ساعت 12 راحت به‌‌نظر می‌‌رسد اما بسته به نوع ساعت ممکن است انجام دادنش به‌‌راحتی گفتنش نباشد. به‌‌عنوان مثال اگر عقربه‌‌ی ساعت‌‌شمار روی 5 باشد نقطه‌‌ی میانی بین 2 و 3 قرار خواهد گرفت. البته در همه‌‌ی ساعت‌‌ها برای هر عدد یک نشانگر وجود ندارد. پیشنهاد ما این است که ساعتی بخرید که صفحه‌‌اش شبیه ساعت آنالوگ Bulova Sea King باشد.

همان‌‌طور که در تصویر زیر می‌‌بینید این ساعت‌‌مچی نه‌‌تنها برای هر ساعت بلکه برای هر دقیقه هم یک نشانگر دارد. در این حالت تعیین جهت دقیق بسیار راحت‌‌تر است.

استفاده از ساعت به‌‌‌‌عنوان قطب‌‌نما (نیمکره‌‌ی جنوبی)

کل ماجرا به‌‌همین سادگی است اما اگر ازقضا سر از استرالیا یا جایی در نیمکره‌‌ی جنوبی درآوردید باید کمی این تکنیک را تغییر بدهید. مراحل کار خیلی فرقی با نیمکره‌‌ی شمالی ندارند اما کمی اصلاح شده‌‌اند.

• گام اول: ساعتتان را دربیاورید و به‌‌صورت افقی نگه‌‌دارید.
• گام دوم: نشانگر ساعت 12 را به‌‌سمت خورشید قرار بدهید.
• گام سوم: نقطه‌‌ی میانی فاصله‌‌ی بین عقربه‌‌ی ساعت‌‌شمار و نشانگر ساعت 12 را دقیقاً پیدا کنید. این نقطه شمال را نشان می‌‌دهد.

به همین راحتی. بدون نیاز به ابزارک‌‌های پیچیده و امکانات اضافی. تنها یک تکنیک ساده که درصورت گم شدن در بیشه‌‌های (آفتابی) راه رسیدن به خانه را نشانتان می‌‌دهد. البته این تکنیک صرفاً زمانی کار می‌‌کند که ساعت شما دقیق باشد. اگر یکی از آن ساعت‌‌هایی را پوشیده‌‌اید که همیشه خواب می‌‌رود در پایان پیاده‌‌روی به مقصد اشتباهی خواهید رسید. به همین دلیل شاید یک ساعت کوارتز را به یک ساعت مکانیکی (در اینجا می‌‌توانید بخوانید که چرا کوارتز دقیق‌‌تر است) ترجیح بدهید. پیشنهاد ما ساعت Longines Conquest V.H.P.  (V.H.P مخفف «دقت بسیارزیاد») است که نام برازنده‌‌ای برای یکی از دقیق‌‌ترین ساعت‌‌های کوارتز موجود در بازار می‌‌باشد.

ساعت قطب‌‌نمای خوب؟

اگر هندسه‌‌یابی با خورشید چنگی به دلتان نمی‌‌زند می‌‌توانید همیشه یک ساعت با قطب‌‌نمای توکار را انتخاب کنید. این ساعت‌‌ها کلی قابلیت دارند و خیلی از آنها حتی دیجیتالی هم هستند. قطب‌‌نما ابداً پیشرفته‌‌ترین امکان تعریف‌‌شده در ساعت‌‌های مچی نیست اما قابلیتی است که درنهایت به نجات جان شما ختم می‌‌شود.

باتوجه به سلیقه‌‌ی ما ساعت کوارتز Timex Intelligent  خیلی می‌‌ارزد.

این ساعت دارای دماسنج و یک ردیاب جزرومد است که قابلیت مناسبی برای ماهیگیری و دریانوردی محسوب می‌‌شود اما قطعاً علت ذکر نام این ساعت در مقاله‌‌ی حاضر قطب‌‌نمای آن است. با فشار یک دکمه، عقربه‌‌ی چهارم شمال را نشان می‌‌دهد و مادامی‌‌که فرد استفاده‌‌کننده حرکت می‌‌کند همچنان روی رجهت شمال خواهد ماند. قطب‌‌نمای به‌‌کار رفته در این ساعت نسخه‌‌ی قدیمی‌‌تری است و شما هیچ مشکلی بابت استفاده از آن در یک شب طوفانی نخواهید داشت.

اصلاً دوست نداریم شما در موقعیتی قرار بگیرید که برای زنده ماندن ناچار به استفاده از قطب‌‌نما باشید اما اگر این اتفاق افتاد امیدواریم این تکنیک را به ذهن بسپارید (و ساعت آنالوگ موردعلاقه‌‌ی خود را همراه داشته باشید).

اگر اغلب اوقاتی شرایطی پیش می‌‌آید که مجبور به استفاده از قطب‌‌نما هستید شاید رفتن به‌‌سراغ به این روش برایتان خوشایند نباشد.

نکته‌‌ی دیگری که باید به آن توجه شود این است که در این روش ساده‌‌ی استفاده از ساعت خبری از زه چرخان، خط شاخص، خط‌‌کش، علامت‌‌گذارهای زاویه‌‌ی انحراف یا دیگر قابلیت‌‌های یک « قطب‌‌نمای واقعی» که در خواندن نقشه‌‌ها، محاسبه‌‌ی زاویه‌‌ی حامل و … به کمکتان می‌‌آیند نیست، درست مثل اینکه یک قطب‌‌نمای قدیمی پوشیده‌‌اید.

چگونه از قطب‌‌نما استفاده کنیم؟

عجیب به‌‌نظر می‌‌رسد اما بعضی از افراد حتی باوجود داشتن قطب‌‌نما در جنگل گم می‌‌شوند چون واقعاً نمی‌‌دانند چگونه بااستفاده از قابلیت‌‌های قطب‌‌نما زاویه‌‌ی حامل را پیدا کنند و در جهت شمال واقعی روی نقشه برخلاف شمال مغناطیسی به راهشان ادامه بدهند. درادامه در یک فیلم 7 دقیقه‌‌ای به شما دقیقاً توضیح خواهیم داد که چگونه استفاده‌‌ی موثری از قطب‌‌نما داشته باشید.