چرا ساعت‌های لوکس به سرویس نیاز دارند؟

شاید با خودتان فکر کنید وقتی مبلغ قابل توجهی برای خرید یک ساعت لوکس پرداخت کرده‌اید، دیگر کار تمام است و با خروج از فروشگاه (یا بستن سایت)، بخش اصلی هزینه‌ها را پرداخته‌اید. اگرچه این تصور تا چندین سال درست است، اما نباید فراموش کرد که هزینه‌ی سرویس یک ساعت مکانیکی پیچیده (یا حتی یک مدل نسبتاً ساده) در طول سال‌ها روی هم جمع می‌شود و در نهایت، مجموع این هزینه‌ها ممکن است حتی از قیمت اولیه‌ی خود ساعت هم بیشتر شود.

البته این خودش یک نشانه‌ی خوب است! یعنی خریدی که کرده‌اید آنقدر ارزشمند بوده که ارزش نگهداری داشته باشد، سال‌های طولانی یک همراه وفادار برایتان بوده و (امیدواریم که) در تمام این مدت، لذت زیادی برای شما به ارمغان آورده باشد. با این حال، صاحبان ساعت‌های لوکس هرچقدر هم که با «خوشحالی» ساعتشان را برای سرویس می‌برند، همیشه ته دلشان یک حس کلافگی وجود دارد که چرا باید کلی پول بدهند تا چیزی که به نظر «سالم» می‌رسید، همچنان به کارش ادامه دهد.

بیایید اول به همین نکته بپردازیم: ساعت‌هایی مثل رولکس ساب‌مارینر (Rolex Submariner) به «جون‌سخت» بودن و دوام بالا معروف هستند؛ اما فرقی نمی‌کند یک وسیله چقدر مستحکم ساخته شده باشد، تمام اشیاء مکانیکی به نگهداری و سرویس منظم نیاز دارند. اکثر شرکت‌های ساعت‌سازی لوکس به مشتریان خود توصیه می‌کنند که هر ۳ تا ۵ سال یک‌بار ساعت خود را برای سرویس ببرند تا از عملکرد بهینه آن مطمئن شوند و از فرسودگی جدی جلوگیری کنند. البته برخی از تولیدکنندگان جدیدتر، ساعت‌هایی با بازه‌های زمانی سرویس طولانی‌تر، حتی تا ۱۰ سال، تولید می‌کنند. اما منظور از «سرویس» دقیقاً چیست و آیا واقعاً همیشه باید به توصیه‌ی ساعت‌ساز گوش کرد؟

چرا ساعت‌های لوکس به سرویس نیاز دارند؟

اینکه «سرویس» شامل چه چیزهایی می‌شود، تا حد زیادی به شرکتی که با آن سر و کار دارید بستگی دارد. اینکه موتور ساعت شما ساخت خود برند (in-house) باشد یا توسط یک شرکت دیگر (third-party) تولید شده باشد، می‌تواند تفاوت ایجاد کند. پایداری و ثبات خودِ برند هم بسیار مهم است. یک نکته دیگر که شاید کمی تخصصی به نظر برسد این است که بررسی کنید هر برند تا چند سال پس از فروش، تعمیر ساعت‌هایش را تضمین می‌کند. به طور کلی، اکثر برندهای بزرگ با اطمینان می‌گویند که تا ۳۰ سال پس از خرید، قطعات لازم برای بازسازی کامل ساعت‌هایشان را در اختیار خواهند داشت. این زمان قابل قبولی است، اما اگر قصد دارید روی یک ساعت به عنوان یک میراث خانوادگی سرمایه‌گذاری کنید تا به نسل‌های بعد از خودتان هدیه دهید، شاید این پاسخ برایتان کاملاً راضی‌کننده نباشد.

با در نظر گرفتن این نکات، بیایید به دو عبارت «عملکرد بهینه» و «فرسودگی جدی» بپردازیم. احتمالاً برای هیچ‌کدام از طرفداران ساعت‌های لوکس تعجب‌آور نیست که این ساعت‌ها، ماشین‌هایی بسیار دقیق و تنظیم‌شده هستند. صدها قطعه‌ی ریز در هر ثانیه چندین بار با هم در تعامل‌اند تا زمان را به شما نشان دهند. این یعنی در هر ساعت، هزاران فرصت برای به وجود آمدن یک اشکال کوچک وجود دارد. برای اطمینان از حرکت روان این قطعات بی‌شمار، از روان‌کننده‌های مخصوصی روی سطوحی که فشار زیادی را تحمل می‌کنند، استفاده می‌شود. با گذشت زمان، این روان‌کننده‌ها خشک می‌شوند و اگر گرد و غبار یا براده‌های فلزی حاصل از قطعات آسیب‌دیده با آن‌ها تماس پیدا کنند، خیلی سریع‌تر سفت و غلیظ می‌شوند. اگر ذرات خارجی راه خود را به درون روان‌کننده پیدا کنند، می‌توانند آسیب دوچندانی به همان قطعاتی بزنند که روان‌کننده قرار بود از آن‌ها محافظت کند.

دلایلی که ساعت‌های لوکس را نیازمند سرویس می‌کند

بیایید یک مثال بزنیم. فرض کنید در اثر یک ضربه‌ی شدید به ساعت، یک تراشه‌ی بسیار ریز برنجی از دندانه‌ی یکی از چرخ‌دنده‌ها جدا می‌شود. این اتفاق چندان هم نادر نیست و حتی ممکن است در ابتدا هیچ تأثیری روی دقت زمان‌سنجی ساعت شما نداشته باشد. این تراشه‌ی کوچک می‌تواند مدت‌ها داخل موتور ساعت بچرخد و آسیب حداقلی و اختلال ناچیزی ایجاد کند.

اما اگر این تراشه وارد روان‌کننده شود، به احتمال زیاد همان‌جا گیر می‌کند. و وقتی گیر کند، با تماس مکرر با قطعات ظریف و دقیقی مانند پینیون‌ها (محورهای کوچک چرخ‌دنده‌ها)، آسیب جدی وارد خواهد کرد. با اینکه پینیون‌ها معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند (که بسیار سخت‌تر از برنج است)، اما وجود یک جسم خارجی در اطراف یا بین نقطه‌ای که پینیون فشار زیادی را تحمل می‌کند، می‌تواند به مرور زمان روی سطح فلز خراش بیندازد، سطح آن را زبر کند، اصطکاک (و در نتیجه مقاومت) بین پینیون و سنگ قیمتی (jewel-bearing) که در آن قرار گرفته را افزایش دهد و در نهایت، روی توانایی ساعت در نشان دادن زمان دقیق تأثیر بگذارد.

نگهداری پیشگیرانه در مقابل تعمیرات ضروری

سرویس دوره‌ای دقیقاً جلوی همین مشکلات کوچک را می‌گیرد؛ مشکلاتی مثل خشک شدن روان‌کننده‌ها یا آسیب‌های جزئی به قطعات که در اثر استفاده‌ی روزمره و شوک‌های عادی به وجود می‌آیند. فقط چون ساعت شما ظاهراً مشکلی ندارد، به این معنی نیست که یک ایراد در درون آن در حال شکل‌گیری نیست. آسیب به یک پینیون چرخ‌دنده (حتی آسیبی آنقدر شدید که پینیون را به گرد و غبار تبدیل کند) در مقایسه با آسیبی که ممکن است به یکی از قطعات حیاتی‌تر – به خصوص صفحه‌ی اصلی موتور (mainplate) – وارد شود، یک مشکل کوچک به حساب می‌آید.

منظور من از «فرسودگی جدی» دقیقاً همین است. نقطه‌ای که بخش‌های بزرگی از موتور نیاز به تعویض پیدا می‌کنند، لحظه‌ای است که هر صاحب ساعتی آرزو می‌کند هرگز به آن نرسد. این کار نه تنها بسیار پرهزینه، بلکه زمان‌بر هم هست. علاوه بر این، می‌تواند تأثیر بسیار منفی روی ارزش ساعت بگذارد و حتی اصالت آن را خدشه‌دار کند. تعویض یک چرخ‌دنده‌ی معمولی با یک نمونه‌ی کاملاً مشابه و نو، یک چیز است؛ اما تعویض صفحه‌ی اصلی موتور که شماره سریال دارد، یک چیز کاملاً متفاوت است. این خرابی‌های بزرگ معمولاً زمان زیادی می‌برد تا خودشان را نشان دهند، اما بسیار مهم است که حواستان به این مسائل باشد تا چنین مشکلات بزرگی هرگز پیش نیاید.

سرویس موتورهای ساخت برند در مقابل موتورهای شرکت‌های دیگر

و در نهایت، می‌رسیم به مسئله‌ی خودِ برند. اینجا باید کمی استراتژیک عمل کنید. اکثر برندهای جدید، موتورهای ساعت‌هایشان را از شرکت‌های دیگر تهیه می‌کنند. این موتورها معمولاً مدل‌های ساده و «کاری» هستند. این موضوع دو مزیت آشکار دارد: اول اینکه این موتورهای رایج به راحتی در دسترس هستند و تقریباً تمام مراکز سرویس معتبر می‌توانند قطعات آن‌ها را تهیه کنند. دوم اینکه این موتورهای معمولی خیلی پیچیده نیستند و معمولاً دردسر زیادی درست نمی‌کنند. این یعنی می‌توانید با خیال راحت‌تری از این ساعت‌ها استفاده کنید. اگر ساعتتان کار می‌کند و زمان را دقیق نشان می‌دهد، شاید لازم نباشد حتماً هر سه سال یک‌بار آن را برای سرویس بفرستید (و حتی ممکن است بتوانید کمی بیشتر از پنج سال هم بدون مشکل از آن استفاده کنید، به خصوص اگر جزو کلکسیون شماست و همیشه روی مچ‌تان نیست).

اما در مورد ساعت‌های پیچیده‌تر با میراثی پرافتخار (مثلاً پتک فیلیپ)، جای نگرانی نیست. این برندها اغلب می‌توانند با تکیه بر قرن‌ها دانش و تجربه، تقریباً هر چیزی که نامشان را یدک می‌کشد، تعمیر کنند. با این حال، برندهای جدیدتر در این سطح، چندان قابل اعتماد نیستند. برندهای پیشرفته‌ای که روی مواد جدید و مکانیک‌های نوآورانه تمرکز دارند، ظرفیت تضمین تأمین قطعات را برای مدتی به اندازه‌ی رقبای قدیمی‌تر خود ندارند (و نخواهند داشت). پس اگر این نوع ساعت‌ها را می‌پسندید، در نگهداری از آن کوشا باشید. از کمک گرفتن از خدمات پس از فروش برند نترسید و بخواهید که کار باکیفیتی روی ساعتتان انجام شود تا مطمئن شوید تیک‌تاک محبوبتان تا سال‌های سال، دقیق و بی‌نقص به کارش ادامه می‌دهد.

سرویس ساعت‌های لوکس فقط برای حفظ عملکرد آن‌ها نیست، بلکه برای حفظ ارزش آن‌ها در طول زمان هم اهمیت دارد. برند رولکس که به دوام و دقت بالا شهرت دارد، فواصل زمانی مشخصی را برای سرویس توصیه می‌کند تا ساعت‌هایش در بهترین حالت کار کنند. هزینه سرویس یک ساعت رولکس می‌تواند بسته به مدل، وضعیت فعلی ساعت و نوع سرویس مورد نیاز، متفاوت باشد. برای اطلاع دقیق از هزینه‌ها و جزئیات سرویس ساعت رولکس خود، بهترین کار مشورت با مراکز سرویس مجاز است. با درک دقیق جزئیات سرویس ساعتتان، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که این سرمایه‌گذاری ارزشمند، برای سال‌های آینده همچنان به عملکرد عالی خود ادامه داده و شما را شگفت‌زده خواهد کرد.