«تناسب و پرداخت» (Fit and Finish) ساعت به چه معناست و آیا اصلاً باید به آن اهمیت داد؟

«فیت اند فینیش» (Fit and Finish). اگه تو فروم‌های تخصصی ساعت زیاد بچرخید یا ویدیوهای یوتیوب رو تماشا کنید، حتماً به این اصطلاح برخورد می‌کنید. خودم اوایل یه حدس‌هایی می‌زدم که منظورش چیه، ولی هنوز اهمیتش رو درک نکرده بودم یا اینکه اصلاً باید برام مهم باشه یا نه. اما هرچی بیشتر تحقیق کردم، بهتر فهمیدم که فیت اند فینیش برای یه کلکسیونر واقعاً چه معنایی داره و کی باید بهش توجه کرد. اینم چیزهایی که من فهمیدم.

تناسب یا فیت (Fit)

بیایید یه کار عملی انجام بدیم. ساعت محبوبتون که بند فابریک خودش روشه رو بردارید. بندش رو باز کنید و بین دو تا دستتون بگیرید. حالا ساعت رو بین چشم‌ها و یک منبع نور قرار بدید. روی جایی که بند به بدنه‌ی ساعت (لاگ‌ها) وصل می‌شه زوم کنید. نوری رو می‌بینید که از بینشون رد می‌شه؟ این یه نمونه از «فیت» (Fit) یا همون «جور بودن» قطعاته.

«فیت» در یک ساعت، مستقیماً به تلورانس و دقت ساختی که یک برند موقع تولید قبول می‌کنه، ربط داره. هرچقدر این تلورانس کمتر باشه، «فیت» بهتره. نمونه‌های دیگه از «فیت» رو می‌شه تو میزان کشیدگی بند ساعت یا میزان لقی و بازی کردن زِه چرخان (بزل) موقع چرخوندنش (اگه ساعتتون داشته باشه) دید. آیا بین بزل و شیشه فاصله زیادی وجود داره که گرد و غبار جمع بشه؟ آیا نشانگرهای ساعت (مارکرها) کاملاً با شاخص‌های روی صفحه (ایندکس‌ها) تراز هستن؟ همه‌ی این‌ها بخش‌هایی از یک ساعت هستن که باید موقع مونتاژ، خیلی خوب و دقیق کنار هم قرار بگیرن.

پرداخت یا فینیش (Finish)

و اما در مورد «فینیش» (Finish) یا پرداخت نهایی. یه نگاه دقیق به بدنه و بند ساعتتون بندازید. ممکنه بعضی از سطح‌هاش پولیش‌خورده، بُرس‌خورده یا سندبلاست شده باشن. این‌ها روش‌های مختلفی هستن که می‌شه سطوح یک ساعت رو پرداخت کرد. اگه نزدیک‌تر بشید، می‌تونید همین پرداخت‌ها رو روی عقربه‌ها، شاخص‌ها و حتی موتور ساعت هم ببینید. همه‌ی این‌ها انتخاب‌های طراحی هستن که توسط برند انجام می‌شن و در نهایت ظاهر کلی یک ساعت رو مشخص می‌کنن.

وقتی دنبال یه فینیش عالی هستید، باید روی اون سطح خاص، کاملاً یکدست و یکنواخت به نظر برسه. توی پرداخت‌های پولیشی، هرگونه لکه یا رد دستگاه پولیش یه ایراد بزرگ محسوب می‌شه. توی پرداخت‌های بُرس‌خورده، باید خطوط پیوسته و بدون قطعی باشن؛ هرچی این خطوط به هم نزدیک‌تر باشن، بهتره. و در نهایت، برای پرداخت‌های سندبلاست، باید یه پرداخت یکدست و مات در تمام قسمت‌ها داشته باشیم. اگه ساعت چند نوع پرداخت مختلف داره، باید به خط جداکننده‌ی بین این پرداخت‌ها دقت کنید که خیلی دقیق و تمیز باشه.

خب، اینا یعنی چی؟

توی گشت‌وگذارهام تو دنیای ساعت، متوجه شدم که اصطلاح «فیت اند فینیش» تقریباً همیشه برای مقایسه به کار می‌ره. مثلاً می‌گن ساعت X از ساعت Y بهتره به خاطر فیت اند فینیشش. یا ساعت X با توجه به قیمتش، فیت اند فینیش عالی‌ای داره. مهمه که بدونید ساعتی که فیت اند فینیش فوق‌العاده‌ای نداره، لزوماً ساعت بدی نیست. یه بند با اون شکاف کوچیک هم کار می‌کنه. خطوط برس‌خورده هم لازم نیست خیلی به هم نزدیک باشن تا ظاهر برس‌خورده رو ایجاد کنن. عملکرد کلی ساعت با یه فیت اند فینیش معمولی لطمه‌ای نمی‌بینه.

وقتی مقاله‌ای از «نیک شباز» (Nick Shabazz) در مورد یه موضوع مشابه، یعنی فیت اند فینیش در چاقوها، خوندم، تازه فهمیدم که جایگاه این موضوع در دنیای بزرگ کلکسیون ساعت کجاست. اهمیت فیت اند فینیش وقتی بیشتر می‌شه که شما به سراغ سطح‌های بالاتر ساعت‌سازی می‌رید؛ جایی که این موضوع نقش بزرگی در نشون دادن توجه برند به جزئیات بازی می‌کنه. فیت اند فینیش نشون‌دهنده‌ی اینه که برند حاضره برای رسیدن به اون تلورانس‌های کمتر و اون پرداخت‌های زیبا (که گاهی با دست انجام می‌شه) بیشتر سرمایه‌گذاری کنه. چون تو اون سطح‌ها، که قیمت‌ها بالاست، یه کلکسیونر ساعت دقیقاً انتظار چنین چیزهایی رو داره. «شباز» این موضوع رو به بهترین شکل بیان کرده:

«برای من، بزرگ‌ترین دلیلی که دنبال فیت اند فینیش هستم اینه که اگه دارم پول جدی‌ای خرج می‌کنم، می‌خوام یه استادی و مهارت جدی هم ببینم.»